Heb je al borstvorming?
Op de vraag of ik die middag toch kon komen werken, had ik geantwoord dat ik die dag ouderschapsverlof had en bij mijn pasgeboren zoon wilde zijn. Gepikeerd vroeg Erik – de eigenaar van het bedrijf waar ik toen werkte – of ik al borstvorming had? Ik stond perplex. Wat een dwaas, schoot het door mijn hoofd. Maar hoe reageer je adequaat in zo’n geval?
We willen wel, maar durven niet
Uit onderzoek blijkt dat 89% van de mannelijke werknemers geen gebruik maakt van ouderschapsverlof. Slechts 16% van de mannen werkt in deeltijd – minder dan 35 uur per week – terwijl dat percentage bij vrouwen op 80% ligt. En zelfs van het tweedaagse kraamverlof – 2 dagen! – maakt 10% van de mannen geen gebruik. Zij gaan daags na de geboorte van hun kind direct weer aan het werk zonder gebruik te maken van hun wettelijke recht op verlof.
Tegelijkertijd geven steeds meer mannen aan meer bij hun opgroeiende kinderen te willen zijn. Hoe is dit verschil te verklaren? De regelingen zijn er, maar er wordt dus maar mondjesmaat gebruik van gemaakt.
Prof. Renske Keizer wijt het deels aan de moederschapsideologie in Nederland. De moeder wordt anno 2019 nog altijd gezien als de primaire opvoeder. De vraag van Erik uit het voorbeeld illustreert dat. Je hebt toch geen borsten, waarom dan voor je kind zorgen?
Bedrijfsculturen spelen ook een rol. De ideale mannelijke werknemer is permanent beschikbaar. Dat is de sociale norm. Voor vrouwen geldt die verwachting niet. Nederlandse mannen geven in onderzoek aan dat hun leidinggevende ouderschapsverlof geen prioriteit geeft. Als geëmancipeerde man moet je in veel organisaties dus wel erg tegen de stroom inroeien.
Handvatten voor verbetering
In de cirkel van openheid help ik je bij het maken van een analyse van jouw situatie en kom ik met praktische tips hoe je je situatie kunt verbeteren.
Ik loop de vier velden van het model met je langs:
- Het kan niet: over macht
- Het mag niet: over cultuur
- Ik kan het niet: over vaardigheden
- Ik mag het niet: over zelfbewustzijn
Het kan niet: over macht
In het voorbeeld speelt machtsongelijkheid een rol. Als medewerker bevind je je in een afhankelijkheidspositie. Erik nam zelf te pas en te onpas verlof op om een middagje te gaan golfen. Niemand belette hem, want hij was de baas. Medewerkers daarentegen moesten verlof netjes aanvragen en kregen het vaker niet dan wel. “Productie is leidend”, zei Erik dan. In dit geval lagen de machtsverhoudingen natuurlijk anders. Ik stond in mijn wettelijke recht, vandaar ook dat Erik zo gepikeerd reageerde.
Het mag niet: over cultuur
Bedrijfscultuur is de impliciete boodschap die je meekrijgt. Ik het bedrijf waar ik toen werkte stond winstmaximalisatie voorop. Door mijn weigering die middag alsnog een klus te komen doen, was ik vier uur minder declarabel. Erik werk rechtstreeks getroffen in zijn portemonnee en daar baalde hij van. Hij had een grotere loyaliteit verwacht. Dat ik voor mijn zoontje koos, strookte niet met zijn arbeidsethos en de bedrijfscultuur die hem voor ogen stond. Alle andere vaders werkten gewoon 60 uur per week, niemand was ooit over ouderschapsverlof of deeltijdwerk begonnen. Ik was een vreemde eend in de bijt.
Ik kan het niet: over vaardigheden
Om te zeggen wat je vindt, heb je ook vaardigheden nodig. Hoe geef je je grens aan zonder dat je direct in een conflict belandt?
Het belangrijkste is direct je grens aan te geven. Draai er niet omheen. “Helaas kan ik niet komen werken, want ik heb vanmiddag de zorg voor mijn kind.” Glashelder. Op de reactie van Erik heb ik gereageerd met: “ik begrijp dat je het vervelend vindt, maar ik kan niet komen.” Daarna heb ik gezwegen en heb ik gewacht tot Erik er blijk van gaf mijn punt geaccepteerd te hebben. Vervolgens heb ik met hem nagedacht over wie alsnog de klus zou kunnen doen en hem bedankt voor zijn begrip.
Ik mag het niet: over zelfbewustzijn
Hoe komt het dat heel veel mannen wel minder willen werken, maar het toch niet aankaarten? Uiteindelijk ligt de bal bij jou. Wat zijn jouw opvattingen over macht en afhankelijkheid? Mag je van jezelf tegen de heersende cultuur ingaan? Durf je alleen te staan in je opvatting? Mag je wel opkomen voor je eigenbelang en dat van je gezin? Of ben je dan lastig en egoïstisch? Maar wat is de consequentie als je zo denkt, komt er dan ooit verandering of blijven mannen gewoon 40 uur werken en zien alleen moeders hun kinderen opgroeien? Zolang je er ten diepste van overtuigd bent dat je je mond moet houden, zul je altijd aan het kortste eind trekken.
Aan de slag.
Als je wilt werken aan je eigen zelfbewustzijn en vaardigheden wilt leren om effectiever op te komen voor je eigen belang, meld je dan aan voor de tweedaagse training Grenzen stellen en opkomen voor jezelf. Ook geschikt voor moeders!